رییس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، وظیفهی رسانهها و خبرنگاران را در موج دوم کرونا، آگاهی بخشی، حفظ روحیه عمومی و کمک به مدیریت بحران عنوان میکند.
دکتر محمد مهدی فرقانی ـ استاد باسابقه ارتباطات ـ در گفتوگویی با ایسنا درباره رویکرد مناسب رسانهها نسبت به موج دوم کرونا، میگوید: در ایام کرونا شرایط روحی و روانی جامعه خوب نیست و خیلی شکننده شده است؛ بنابراین رسانهها باید ضمن بالا نگه داشتن سطح آگاهی عمومی نسبت به ضرورت رعایت پروتکلها در برابر این بیماری و تاکید بر اینکه هر کسی در برابر سلامت خود و دیگران مسوول است هشدار بدهند و در عین حال باید روحیه عمومی را نیز ترمیم کنند؛ این خودش از دستورالعملهای روزنامهنگاری بحران است. ما الان در بحران به سر میبریم و در شرایط بحران روزنامهنگاران هم باید روحیه عمومی را حفظ کنند، هم آگاهی بخشی کنند و هم به مدیریت بحران کمک کنند. القای پیوسته ناامیدی و انتشار پیوسته اخبار منفی میتواند جامعه را آسیب پذیرتر از گذشته کند.
این استاد ارتباطات شرایط جدید ایجاد شده برای روزنامهنگاران و دورکاری اجباری را، موقعیتی عنوان کرد که اغلب مشاغل در دنیا را درگیر کرده و راه حل کنار آمدن با آن را ابداع راهحلهای خلاقانه دانست.
فرقانی در این خصوص توضیح داد: یکی از ویژگیهای روزنامهنگاری حضور در کانونهای خبری و مشاهدات عینی و کسب اطمینان از صحت اخبار و حفظ سرعت و دقت در انتشار اخبار است. دورکاری تحقق این شرایط را دشوار میکند. ممکن است از دقت یا اطمینان نسبت به صحت آنچه که مینویسند کاسته شود. روزنامهنگاران باید برای اطمینان از صحت آنچه که منتشر میکنند، وسواس و حساسیت بیشتری به خرج دهند. باید سعی کنند از منابع معتبر تایید اطلاعات را به دست آورند. قبل از اطمینان قابل قبول مبادرت به انتشار نکنند. هر چند که بحث رقابت و سرعت هم مطرح است و باید همه اینها در توازن با هم پیش برود.
این استاد ارتباطات با بیان اینکه دورکاری شرایط کاری روزنامهنگاران را سختتر کرده است، ادامه داد: فکر نکنیم که دورکاری کار روزنامه نگاران را راحت تر کرده است. تماس فیزیکی کمتر شده و خطر ابتلا به بیماری کاهش پیدا میکند اما کارشان سختتر میشود. در این شرایط باید خبر را قبل از انتشار چندین بار چک کنند و تا از صحتش اطمینان پیدا نکردهاند منتشر نکنند. در این دوره باید ارتباط خبرنگاران با روابط عمومیها کارآمدتر و بیشتر باشد.
عضو هیات علمی گروه رورنامهنگاری دانشگاه علامه طباطبایی، روزنامهنگاری را حرفهای عنوان کرد که در هیچ شرایطی امکان تعطیل کردنش نیست و درباره خطرات این حرفه توضیح داد: به هر حال روزنامهنگار در هر شرایطی باید در چهارچوب اخلاق حرفهای به مسوولیتها و وظایف اجتماعی اش عمل کند. حرفه روزنامهنگاری همیشه حرفهی پر خطری بوده زیرا با کانونهای بحران در همه جای جهان سر و کار دارد. با اتفاقات و رویدادهای غیرعادی س رو کار دارد. همیشه ریسک این کار زیاد است که هم میتواند فیزیکی و جانی و هم روانی باشد.
او در عین حال عنوان کرد که شرایط کنونی ریسک این شغل پر خطر را افزایش داده و دورکاری راهحلی است که رسانهها هم برای حفظ پویایی و هم برای حفظ جان خبرنگاران باید در پیش بگیرند.
به گفته فرقانی در شرایط دورکاری برای گزارشها، یادداشت ها و مقاله ها کمتر مشکل پیش میآید اما در حوزه جمعآوری اطلاعات و اخبار، دورکاری میتواند لطمه بزند چون تماس از راه دور است؛ از این رو باید معیارها و منابع معتبری در نظر گرفته شود. کادر سردبیری هم باید مراقب این موضوع باشد و تا زمانیکه خبرنگاران از کانونهای خبری دور هستند مراقب صحت و دقت اخباری که منتشر میکنند باشند.
این استاد ارتباطات در توضیح روزنامهنگاری آنلاین و تاثیرش در حوزه خبر عنوان کرد: «روزنامهنگاری آنلاین دو شکل دارد؛ یکی روزنامهنگاری حرفهای آنلاین است که فقط شکلش تغییر میکند و به جای کاغذ در فضای مجازی قرار میگیرد اما همان شرایط و چهارچوبها را دارد و باید رعایت شود.
در شرایطی که ما میدانیم در فضای مجازی میتواند اطلاعات مجهول و غلطی منتشر شود عهد روزنامهنگاران حرفهای چه در فضای آنلاین و چه در مطبوعات کاغذی مضاعف میشود زیرا باید دقت کنند که تحت تاثیر شایعات و اخبار جعلی قرار نگیرند و اخبار درست را هم استخراج کنند.
شکل دوم، روزنامه نگاری شهروندی در شبکههای اجتماعی است که مزایای خودش را داشته است؛ سانسور را قدری دشوارتر کرده و نیز مرزهای انتشار اطلاعات را گسترش داده است.»
محمد مهدی فرقانی در پایان گفت: شهروند روزنامه نگاران هر لحظه در هر جایی میتوانند حضور داشته باشند و خیلی اوقات شاهدان عینی ماجرا هستند. اینان میتوانند راوی حقیقیت باشند و البته این خبرها میتواند با تردید روبرو شود و وظیفه روزنامه نگار حرفه ای تحقیق و اطمینان از صحت این اخبار است.
در مجموع روزنامه نگاری آنلاین سرعت و حجم اطلاعات و امکان مشارکت شهروندان را افزایش داده و این دستآورد مغتنمی در روزنامهنگاری است.
