باز هم بحث شیرین موسیقی
در اخبار چند روز گذشته خواندم که داریوش پیرنیاکان سخنگوی چند دوره خانه موسیقی در چهاردهمین جشن خانه موسیقی که در تالار وحدت برگزار شد حرفهایی جنجالی !! زده که منجر به واکنش هیات مدیره آن خانه و النهایه استعفای آقای سخنگو گردید بیشتر خواندم تا ببینم این حرفهای جنجالی !! چه بوده که دیدم شاه بیت این سخنان جنجالی !! اینست:« موسیقی باید به رسمیت شناخته شود و فقها باید پاسخگو باشند که چرا می گویند موسیقی حرام است؟ دکتر شریعتی هم گفته آیه ایی در قرآن درباره حرام بودن موسیقی وجود ندارد» ایشان در آن مراسم همچنین خواستار آزادبودن صدای بانوان شده بود.(1) چند نکته به نظرم آمد:
1- در سالهای 67 و اوایل 68 خورشیدی صدا وسیما و بویژه رادیو از آهنگهایی بهره می جست که ریتم تندتری نسبت به قبل داشت خب ما هم در ذهن مان اینطور تداعی می کرد که اینگونه آهنگها لهو و لعب و حرام است و تعجب می کردیم چرا از رسانه ملی اینها پخش می شود و شروع می کردیم به زنگ زدن به دفتر حضرت امام تا تکلیف را روشن کنیم که بارها پاسخ شنیدیم که این آهنگها معمولاً نشاط انگیز است و صرف آهنگ شاد و نشاط انگیز موید لهو و لعب نیست لذا آن موسیقی ها مشکوک می باشند و موسیقی مشکوک هم محکوم به حلیت است . در پاسخ حضرت امام به نامه معروف آقای فردوسی پور عضو شورای سرپرستی وقت سازمان صداوسیما هم تقریباً همین مفهوم آمده بود که« موسیقی پخش شده از سوی صداوسیما اکثراً بی اشکال است»
2-از خدا پنهان نیست از شما چه پنهان این دغدغه و اینکه آیا واقعاً این ترانه ها و آهنگها شرعی هستند یا خلاف شرع از ذهن ما خارج نمی شد تا اینکه در سالهای بعد دو استفتاء از مقام معظم رهبری دیدم.(2) ایشان در یکی پاسخ فرموده اند که ((صدای زن نامحرم نیست وخوانندگی زن فی نفسه منع شرعی ندارد ، ولی هرگاه نفس خواندن یا وضع خاص خواننده یا محل خواندن یا مضمون اشعاری که خوانده می شود به گونه ایی باشد که موجب برانگیختن شهوت است استماع صوت زن برای غیر شوهر او حرام است )) و در پاسخ به سئوال دیگر به این مضمون که استماع صدای زن نامحرم در موارد تلاوت قرآن ، مرثیه خوانی ، خواندن سرود ( انقلابی و محلی ) ، خواندن اشعار و قصاید با آواز که بیشتر حالت حزن و اندوه داشته باشد (همراه با موسیقی ) ، مقاله و شعر خوانی ، صحبت معمولی ، خنده و وگریه چه حکمی دارد؟ مرقوم فرموده اند :(( در تمام صور ذکر شده شنیدن صدای زن صرف اینکه صدای زن است اشکال ندارد ولی اگر به نحو هیجان انگیز باشد و یا موجب فساد و فتنه گردد جایز نیست .))
3- همچنین معظم له در پاسخ به سوال جداگانه ایی مبنی بر اینکه « حکم موسیقی مشکوک چیست؟» مرقوم نمودند:« با فرض شک محکوم به حلیت است.»(3)
4- از سوی دیگر علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره بحث های پیش آمده درباره تکخوانی بانوان گفته:« هر کس در اظهارنظر شخصی خود در اینباره آزاد است اما نظر واحدی حتی بین مراجع تقلید هم در این زمینه وجود ندارد. بعضی از مراجع تقلید گفته اند تکخوانی خانم ها اگر موجب مفسده نباشد ایرادی ندارد و الان هم بین مراجع نظر واحدی در مورد تکخوانی خانمها وجود ندارد.»
5- با توجه به همه این سخنها می گویم اولاً حرفهای پیرنیاکان حرفهای غیرعادی و یا به زعم برخی جراید و سایتها و محافل جنجالی نیست ثانیاً بنابر نظر برخی مراجع از جمله مقام معظم رهبری خوانندگی زن فی نفسه منع شرعی و اشکال ندارد. ثالثاً خوانندگی زن صرفاً تحت شرایطی حرام است که آن شرایط عبارتند از: موجب برانگیختن شهوت باشد، هیجان انگیز باشد، موجب فساد و فتنه گردد، اشعار قرائت شده مبتذل باشد، وضع خاص خواننده جلف باشد و بلاخره محل خوانندگی گناه آلود باشد. لذا تنها می توان چنین نتیجه گیری نمود که اگر یکی از خوانندگان مونث با رعایت حجاب اسلامی در یک مرکز رسمی یا تالارهای مجاز تحت نظر دولت کریمه اشعاری از شیخ ما حافظ یا ملای رومی یا خواجه شیراز سعدی یا حتی از اشعار حضرت امام خمینی(ره) را بصورت اواز اجراء کند آیا این برخلاف آموزه های دینی و خلاف موازین شرعی می باشد؟ و آیا مرکز موسیقی نباید به آن مجوز دهد؟ واگر به آن مجوز نمی دهد مستند به کدام قانون و کدام فتوا؟به نظر می رسد آقای پیرنیاکان قصدش روشن شدن این موضوعات است.
6- از مطالب فوق می توان نتیجه ایی دیگر هم گرفت و آنکه: تمامی فتوای فوق در مورد خوانندگی مرد هم قابل تسری است یعنی اگر مرد هم خواندنش مفسده انگیز باشد ممنوع است و این ربطی به زن و مرد ندارد به عبارت دیگر خوانندگی ، زن و مرد ندارد هر کدام از آنان اگر خواندند و موجبات فساد و فتنه و برانگیختن شهوت را فراهم نمودند حرام است در غیراینصورت حداقل اینکه مشکوک است که در این حالت نیز بنا بر قول فقها از جمله حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری محکوم به حلیت می باشد.(چه خواننده مرد باشد چه زن)
می گویم اگر چنین برداشت نمایم که« اصل بر صحت و برائت است یعنی چون خوانندگی زن مانند خوانندگی مرد فی نفسه حرام نیست و مبنا بر عدم معصیت است مگر خلافش از شوارع شرعی به اثبات برسد.» ایا مرتکب اشتباه شده ام؟
و باز می گویم همانطور که قصاص جنایت وارد است قصاص قبل از جنایت خود معصیتی کبیره است.(5)
زیرنوشت:
1- به نقل از سایت قطره
2و3- متن استفتاهای فوق و پاسخهای آن به پیوست می باشد.
4- به نقل از سایت جوان آنلاین
5- البته همانطور که مقام معظم رهبری در پاسخ به این سئوال که: «موسیقی مطرب چه نوع موسیقی ای است و چگونه می توان آن را تشخیص داد؟» فرموده اند:« موسیقی مطرب حرام و تشخیص موضوع برعهده اشخاص مکلف است» شاید شنیدن چنین موسیقی هایی برای امثال بنده جایز نباشد که نیست و اینجانب در این نوشتار بحث حقوقی و فقهی موضوع را داشتم و خواستم از دخالت سلایق شخصی در موضوعات مربوط به عموم مردم به نحوی جلوگیری شود. و همانطور که مقام معظم رهبری معتقدند تشخیص حلال و حرام این مسئله را به عهده اشخاص مکلف بگذاریم. همین
